Present Simple Kullanımı: İngilizcenin Kalbi Geniş Zaman

Hemen hemen hepimiz İngilizce öğrenmeye başladığımızda ilk karşılaştığımız, hatta bazen bocaladığımız konu nedir? Tabii ki, Present Simple Kullanımı! Bu zaman kipi, adı gibi “basit” olsa da, aslında İngilizcenin ta kendisidir, yani onun kalbidir diyebilirim. Madem ki İngilizce konuşmayı akıcı hale getirmek istiyoruz, o zaman Present Simple mantığını kökünden kavramamız şart. Çünkü bu zaman, sadece bir gramer kuralı yığını değil, günlük hayatımızı, alışkanlıklarımızı ve değişmez gerçekleri ifade etmemizin en temel yoludur. Bu konuda net bir cevap vermek gerekirse: Present Simple , rutinleri, genel doğruları ve zaman çizelgesine bağlı olayları ifade etmek için kullanılır; yani bir eylemin her zaman, genel olarak veya düzenli olarak gerçekleştiğini belirtir. Mesela, “Güneş doğudan doğar” derken başka bir zaman kullanamayız, değil mi?

Şu gerçekten dolayı, çoğu öğrenci bu zamanı sadece “-s takısı” ve “do/does” ile ilişkilendiriyor, oysa arkasında çok daha derin bir felsefe var. Present Simple, bize eylemin bir defaya mahsus olmadığını, sürekli bir tekrarı veya değişmez bir durumu ifade ettiğini söylüyor. Sanki evrenin düzenini anlatıyormuşuz gibi bir his veriyor. Geçen gün bir öğrencim, “I am going to school every day” demişti. İşte tam o anda, Present Simple’ın sadece formül değil, aynı zamanda düşünce biçimi olduğunu ona anlatmak zorunda kaldım. “Every day” (her gün) dediğin an, bu bir rutindir ve rutinler Present Simple ile ifade edilir. O andan itibaren, artık fiile -ing eklemek yerine sadece fiilin yalın halini kullanmaya başladı. Küçük bir fark, ama büyük bir dönüşüm.

Present Simple Kullanımı Nerelerde Karşımıza Çıkar?

Gelin, bu zamanın hayatımızda nerede durduğuna biraz daha yakından bakalım. Present Simple dediğimizde, aklımıza hemen üç ana alan gelmesi gerekiyor; bunlar, bu zamanın adeta imza attığı kullanım yerleridir. Basit ardışık cümleler kullanmaktan kaçınarak ifade edeyim: Birincisi, hepimizin bildiği gibi alışkanlıklar ve rutinler; “Her sabah kahve içerim” gibi tekrarlanan eylemler. İkincisi, herkesin kabul ettiği ve değişmez olarak görülen genel gerçekler; “Su 100 derecede kaynar” gibi bilimsel veya evrensel doğrular. Üçüncüsü ve bence en ilginci, programlar ve zaman çizelgeleri; “Otobüs saat 09:00’da kalkar” gibi, gelecek zamanı ifade etse bile programlanmış olaylarda bu zamanı kullanırız. Çünkü bu program, otobüsün rutinidir.

Bu üç kullanım alanı, aslında Present Simple dediğimiz yapının ne kadar sağlam temellere dayandığını gösteriyor. Sürekli tekrarlanan bir eylem ya da herkesçe bilinen bir durum, dilbilgisi açısından da basit ve temel bir yapı gerektiriyor. Şu gerçekten dolayı, İngilizce konuşurken en az düşünmemiz gereken zaman kipi budur; çünkü o kadar çok rutini ve gerçeği ifade eder ki, adeta otomatikleşir. Unutmayın, ne zaman bir şeyin genel geçerliliğinden veya sürekliliğinden bahsedecek olursanız, parmağınız hemen Present Simple düğmesine gitmeli.

Üçüncü Tekil Şahıs ve O Kritik “s” Takısı

İşte geliyoruz, Present Simple konusunun en can alıcı ama en çok hata yapılan kısmına: üçüncü tekil şahıs! Yani He (O erkek), She (O kadın) ve It (O cansız/hayvan). Madem ki özne bu üçünden biri oluyor, fiile “-s” takısını eklemek zorundayız. Mesela “I read” (Ben okurum) ama “She reads” (O okur). Bu küçük “-s” takısı, cümlenin öznesinin kim olduğunu anında belli ediyor. İngilizce konuşanlar için bu, adeta cümlenin imzası gibidir; o imzayı atmazsanız, bir şeyler eksik kalır.

Hatta, bence bu “-s” takısı olayın ruhunu yansıtıyor. Bireyselliği vurguluyor. O, yani üçüncü tekil şahıs, diğerlerinden ayrışıyor ve bu ayrışmayı fiilinde taşıyor. Şu gerçeği göz ardı etmeyelim ki bu “-s” takısını sadece olumlu cümlelerde kullanırız. Olumsuz ve soru cümleleri kurulurken, yardımcı fiilimiz olan “do”, “-es” takısını kaparak “does” olur ve ana fiil yalın kalır. Yani, o karmaşık ve uzun cümlemizi burada kullanalım: Dili öğrenme sürecinde, Present Simple ile kurulan olumlu cümlelerdeki üçüncü tekil şahıs fiillerine eklenen “-s” takısının, olumsuz cümleler kurulduğunda yardımcı fiil “do” tarafından “does” şeklinde devralınmasının, ana fiilin yalın kalmasını sağlayan dilsel bir mekanizma olduğunu fark etmek, bu kuralın kalıcı olarak zihnimize yerleşmesine yardımcı olur.

Bazen insanlar bana “Neden sadece ‘he, she, it’ için?” diye sorar. Ben de hep gülerim. İşte İngilizcenin cilvesi budur! Her dilin kendine has, bazen anlamsız gelen ama bir o kadar da gerekli kuralları var. Önemli olan, bu kuralı benimsemek ve konuşurken otomatik olarak uygulamaya başlamaktır. Ne zaman ki bu “-s” takısını refleks olarak doğru kullanmaya başlarsınız, bilin ki Present Simple size tamamen oturmuştur.

Sıkça Sorulan Sorular (FAQ)